1 Mart Tezkeresi Gizli tutanaklarının açıklanması istendi

01 Mart 2021 00:44

1 Mart 2003 tarihli tezkerenin TBMM’nde reddedilmesinin 18.yıldönümünde 2'nci dönem . CHP’li 65 milletvekili ortak bir açıklama yaparak, tutanakların açıklanmasını istedi.

1 Mart 2003 tarihli tezkerenin TBMM’nde reddedilmesinin 18.
yıldönümünde 22nci dönem CHP’li 65 milletvekili ortak bir açıklama yaparak,
tutanakların açıklanmasını istedi.

Ortak açıklama şöyle:

“Amerika’nın Türkiye üzerinden Kuzey Irak’a askeri müdahalede bulunmasına izin
veren hükümet tezkeresinin Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından reddedilmesininüzerinden 18 yıl geçti. O tarihte Mecliste görev yapan CHP milletvekilleri olarak Meclisesunulan tezkereye karşı oy kullanmanın gurunu taşımaya devam ediyor ve bizimle aynı
doğrultuda oy veren AKP milletvekillerini de bir kere daha kutluyoruz.
Daha 1 Mart Tezkeresi oylanmadan önce CHP Genel Başkanı Deniz Baykal, yaptığı birkonuşmada, olası bir Amerikan askerî harekâtı hakkındaki görüşlerini ve kaygılarını şöyle açıklamıştı:
‘Uluslararası hukuka aykırı hiçbir şey olmamalıdır. Uluslararası hukuka uygun kararlaralınsa, girişimler yapılsa da biz Türkiye olarak ülkemizin, Irak’a yönelik bir askerî harekâtta cephe haline gelmesini istemiyoruz. Irak’ın toprak bütünlüğü kesinlikle tehlike altına girmemelidir.
Irak’ta bir askerî müdahalenin siyasî ve ahlaki meşruiyeti de kesinlikle söz konusu değildir.
Füzelerle savaşı kazanırsınız; ama füzelerin üzerine oturamazsınız. Siz gidersiniz, biz kalırız ve biz, komşularımızdan dostluk almaya devam etmek istiyoruz.’
Türk halkının büyük çoğunluğu da böyle bir müdahaleye karşıydı. Gerçekten
Amerika’nın PEW araştırma kuruluşunun, 2002 yılının Kasım ayında yaptığı bir kamuoyu araştırması, Türk halkının % 83’ünün Amerika’nın Türkiye’deki askeri tesisleri kullanarak
Irak’a bir harekât yapmasına karşı olduğunu göstermişti.
Tezkere oylanmadan önce CHP Grup kararı almadı ama bütün CHP milletvekilleri teker teker hayır oyu vereceklerini açıkladılar.
CHP’liler özellikle Anayasanın 92. maddesinde yabancı bir ülkenin askeri birliklerinin Türkiye üzerinden komşu bir ülkeye geçişine izin verilmesi için uluslararası meşruiyet şartının
arandığını ısrarla vurgulamışlardı. ABD Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinden Irak’a yapacağı müdahaleyi destekleyen bir karar alamadığı için bu meşruiyet koşulu yerine getirilememişti. Bu durumda Mecliste tezkerenin onaylanması Anayasamızın açık bir ihlalini
oluşturacaktı. Kaldı ki, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nun 1974 tarihli ve 3314 sayılı kararı uluslararası meşruiyet olmadan bir saldırı eylemine topraklarını açan ülkelerin bu saldırı eylemine katılmış sayılacaklarını belirtiyordu. Meclisteki oylamada yeterli oy çıkmadığı için tezkere reddedildi. Böylece daha önceki
bir tezkereyle Amerikan birliklerinin bölgeye yerleştirilmesi için alt yapı çalışmalarına izinveren yetki de geçersiz oldu.

Amerika ile müzakere edilen mutabakat muhtırasında Kuzey Irak’ta terörle
mücadelede Türk Silahlı Kuvvetlerine bazı kısıtlamalar getirilmek istendiği yolundaki iddialar bugüne kadar yalanlanmamıştır.
Bazı Amerikalı yetkililer Türkiye Büyük Millet Meclisinin ret kararına tepki gösterdiler.
ABD Savunma Bakan Yardımcısı bu durumdan Türk Silahlı Kuvvetlerini sorumlu tutmaya kalkıştı. “Ordu o önemli konuda kendisinden beklediğimiz güçlü liderlik rolünü oynayamadı”dedi.
Bir ABD Temsilciler Meclisi üyesi bu konuda Türkiye’ye yapılan baskıları kınadı vedemokrasiye zarar veren bu baskılar nedeniyle yetkilileri istifaya davet etti.
Savaştan sonra ABD Başkanı George W. Bush “Keşke istihbaratımız farklı olsaydı. Savaşa hazırlıklı değildim.”dedi. İngiltere Başbakanı Tony Blair, “Savaşın planlamasında bazı hatalar yapıldı. Bunun için üzüntü ve pişmanlık duyuyorum. Özür diliyorum”dedi.1 Mart tezkeresinin reddi, özellikle ulusal çıkarların korunması açısından Meclisin
üstünlüğünün önemini bir kere daha ortaya koymuştur.
O dönemde görev yapan CHP milletvekilleri olarak, bu gelişmelerin halkımızca daha iyi anlaşılması için, on yıllık yasal sürenin çoktan geçtiği de dikkate alınarak, 1 Mart tezkeresinin görüşüldüğü Meclis gizli oturumun zabıtlarının açıklanması için Türkiye Büyük Millet Meclisine çağrıda bulunuyoruz.”

Vezir Akdemir, Harun Akın, Zekeriya Akıncı, Kemal Anadol, Oya Araslı, Şevket Arz,
Yılmaz Ateş, Bülent Baratalı, Hüseyin Bayındır, Gülsün Bilgehan, A. Rıza Bodur, Mehmet
Boztaş, Mevlüt Coşkunoğlu, Rasim Çakır, Fuat Çay, İzzet Çetin, İsmail Değerli, Kemal
Demirel, A. Kemal Deveciler, Orhan Diren, Gökhan Durgun, Hüseyin Ekmekçioğlu, Atilla
Emek, Orhan Erarslan, N. Gaye Erbatur, Tuncay Ercenk, Ahmet Ersin, A. Rezzak Ertan, Algan
Hacaloğlu, Osman Kaptan, Erdal Karademir, Yılmaz Kaya, M. Siyam Kesimoğlu, Muharrem
Kılıç, Muhsin Koçyiğit, A. Kemal Kumkumoğlu, Ahmet Küçük, Mehmet Küçükaşık, Türkan
Miçooğulları, Ali Oksal, Güldal Okuducu, Haşim Oral, Ensar Öğüt, Hasan Ören, Onur Öymen,
İsmail Özay, Hüseyin Özcan, R. Kerim Özkan, Ufuk Özkan, Mustafa Özyürek, Sedat Pekel,
Nadir Saraç, Sıdıka Sarıbekir, Orhan Sür, Feramuz Şahin, Bihlun Tamaylıgil, Mehmet
Tomanbay, Enis Tütüncü, Necati Uzdil, Halil Ünlütepe, Fahrettin Üstün, Cumhur Yaka,
Abdulaziz Yazar, Ahmet Yılmazkaya, Vedat Yücesan.