Seçmen oyunu gizledi, yanıldık

03 Kasım 2015 10:24

Ak Parti’nin aldığı yüzde 49.5’luk oy oranı herkesi şaşırttı. Araştırma şirketlerinin sahipleri, “Yanıldık, özür dileriz” derken, yanılma nedeni olarak seçmenin Ak Parti’ye oy vereceğini gizlemesini gösterdi.

Adil Gür ise "Ak Parti’ye CHP’den bile yüzde 2 oy geldi. CHP’nin oyunu korumasının nedeni HDP’ye verdiği emanet oyların geri gelmesi. Aslında 7 Haziran’da CHP’ye oy verenlerden de bu seçimde Ak Parti’ye oy verenler oldu" dedi.

1 Kasım’da sandıktan çıkan sonuçlar, araştırma şirketlerini ters köşeye yatırdı. Araştırma şirketlerinin anket sonuçlarında Ak Parti’nin oy yüzdesi 40-43 arasında görülürken, sandıktan çıkan 49.5’luk oy oranı herkesi şaşırttı. Araştırma şirketlerinin sahipleri “Yanıldık, özür dileriz” derken yanılmanın sebebi olarak seçmenin Ak Parti’ye oy vereceğini gizleme eğilimini gösterdi. Resmi sonuçlara en yakın tahmini yapan A&G Araştırma Şirketi’nin sahibi Adil Gür ise “İnsanın olduğu yerde hata olur ama hatanın sebebi seçmenin söyleminde değil kontrolde, anketörde, soruda aranmalı” dedi.

‘Seçmen geri döndü’
Özer Sencar (Metropoll)
Tahmini: 43.3
“Ekim ayında 3 araştırma yaptık. Eylül araştırmamızda 41.4’ü bulmuştuk. Ekim’deki ilk araştırmamızda 42.5’i 22-24 Ekim tarihindeki sonuncu araştırmamızda 43.3’ü bulduk. Bir artış gördük ama bu boyutta bir artışı alanda tespit edemedik. AK Parti’den HDP’ye giden ve AK Parti’den MHP’ye giden seçmen tekrar geri dönme ihtiyacını hissetti ama bunu anında dışa vurmadı diye düşünüyorum. Yaptığımız araştırmalarda AK Parti’den HDP ve MHP’ye geçmiş kitlenin geri dönme sinyalini alamadık. Kararlarını sakladılar ya da gerçekten kararsızdılar.
Bu çok özel bir durum gerçekten hatamız, hata sınırlarının 2-3 misli fazla çıktı. Bu garip bir durum. Ak Parti’nin 7 Haziran’daki oyunu biz 41 dedik, yüzde 40.9 çıktı. Aynı yöntemi kullandık. Cumhurbaşkanlığı’nda da benzer bir durum oldu. Hata sınırları içerisinde kaldık hep. Burada vatandaşın İngiltere’de olduğu gibi son ana kadar sakladığını düşünüyorum. Rengini belli etmek istemeyen de bir kitle oldu muhtemelen. Bizim görevimiz bunu yakalamaktı ama bunu yaklayamadık. Yarından itibaren alana çıkıyoruz, niye böyle olduğunu araştıracağız.”

‘Maksimum yüzde 45’
Faruk Acar (ANDY-AR)
Tahmin: 43.7
“2015 yılı içerisinde İngiltere, İsrail, Yunanistan ve Kıbrıs’ta yapılan seçimlerde de araştırma şirketleri büyük yanılgı yaşamışlardı. 7 Haziran’da Türkiye bu sınavı iyi geçti. Biz de birinci olmuştuk. Ben 7 Haziran sonrasında 1 Kasım seçimlerinin dip dalgalarının okunmasının güç olacağını hep ifade etmiştim.
Biz seçmene ‘Kime oy vereceksiniz’ gibi tek bir soru da sormuyoruz. Onlara, çapraz sorularımızla teste tabii tutacağımız sorular da soruyoruz. Bunları da kattığımız zaman Ak Parti’nin oy oranını maksimum yüzde 45’ler dolayında görüyorduk. bugün şunu söyleyebiliriz Ak Parti hem MHP’den hem HDP’den oylarını geri aldı. İlaveten yurtdışından gelenlerin büyük bir bölümünü aldı; ‘diğer parti’lerin 4.5 oranının yüzde 2’sini aldı, bir de paralelci olarak tanımlanan bağımsızlardan da oy aldı, hepsini tek merkez topladı. Peki araştırma sonuçlarında bunu neden göremedik? Doğu’daki HDP’li seçmenler tahmin ediyorum ki araştırmayı yaptıranın fişlemek amacıyla PKK olmasından endişe ederek gizlendiler. Ak Parti’ye kayan diğer oylar için de şunu söyleyebiliriz, 2011’den sonra Türkiye’de kutuplaşma en üst perdeye çıktı. ‘Sen de mi Ak Parti’ye oy veriyorsun’ diyen karşıt kitlenin daha baskın olduğu bir durum oluştu. Yani ‘Görmüyor musun kardeşim yaptıklarını’ diyen, Ak Parti karşıtı olan seçmenlerin, Ak Parti’ye eğilimi olabilecek potansiyel seçmenleri baskı altında bıraktığını düşünebiliriz. Tüm takipçilerimizden özür dileriz, bu kabul edilebilir bir yanılgı değildi. Bundan sonrakilerde elimizden gelenin en iyisini yapmaya çalışacağız. Sonuca en yaklaşan şirket de hatanın üzerinde bir sapma ile yaklaştı. Dolayısıyla durum açıkılanabilir düzeyde değil. Neden böyle olduğuna dair de yarından itibaren araştırmaya başlayacağız.”

‘Kimse bulamazdı’
Hakan Bayrakçı (SONAR)
Tahmin: 40.5
“Seçmenin en az yüzde 17-18’inin oy vereceği partiyi doğru söyemediklerini görüyoruz. Tekrar Ak Parti’ye oy veren kitlenin yüzde 10’a yakını doğru beyan etmeyince şaşırıldı. Demek ki Ak Parti’ye oy vermekten de çekinir gibiler ve bizden de gizlediler. Bunu kimse bulamazdı, bu dip akıntısı dediğimiz şeydir. Yani bazen suyun derinliklerine bakarsınız ama hiçbir alet dip akıntısını göremez bulamaz. Mesela son seçimlerde İngiltere’de de aynısı oldu. Bunu da Ak Parti’ye oy verecek bir kesimin oy verecekleri partiyi söylemeye utandıkları şeklinde yorumluyorum. Oy artışının nedeni ise Türkiye’de ekonominin her şeyin önüne geçtiğinin göstergesi...”

‘Seçmen rasyonel yaklaşır’
Adil Gür (A&G)
Tahmin: 47.2
“Biz 30 yıla yakın süredir araştırma sektörünün içindeyiz. İstatistiki yanılma payları içerisinde yanıldığımız oldu, ama hiçbir seçimde istatistiki hata payı dışında yanılmadık. Biz 7 Haziran sonrasında 4 araştırma yaptık hepsinde de Ak Parti’nin tek başına iktidar olduğunu görüyorduk.
Türkiye’de, ‘Seçmen davranışı ideolojiktir, 100 seçim de olsa benzer sonuçlar çıkar’ deniliyor. Ama öyle değil Türkiye’de seçmen çok rasyonel yaklaşır. Elbette ideolojik, etnik, mezhepsel oy veren bir kitle var ama seçimin kaderini değiştiren öyle bir kitle var ki cebine ve gündelik yaşamına bakarak karar verir. 7 Haziran sonrasında döviz yükseldi, alacaklar tahsil edilemedi, borçlar ödenemedi ve muhalif partilerin de bir araya gelip bir hükümet kuramayacakları görüldü. ‘İstikrar gelsin’ diye düşünen seçmenin bir bölümü Ak Parti’ye oy verdi.
Bunun yanı sıra 7 Haziran’da siyasi partiler çok ekonomik vaatlerde bulundular. Fakat bunlar muhalefetin vaatleri idi. Evdeki bir kuş, daldaki 5 kuştan daha değerlidir; bu nedenle Ak Parti’nin bu defa bulunduğu ekonomik vaatler etkili oldu. Ak Parti’ye CHP’den bile yüzde 2 oy geldi. CHP’nin oyunu korumasının nedeni HDP’ye verdiği emanet oyların geri gelmesi. Aslında 7 Haziran’da CHP’ye oy verenlerden de bu seçimde Ak Parti’ye oy verenler oldu.
Ben insanların oy verecekleri partiyi gizlediklerine katılmıyorum. İnsanların Türkiye’de en rahat cevap verdiği konu siyaset. Elbet İzmir’de birinin Ak Partili’yim, Konya’da birinin CHP’liyim, Yozgat’ta birinin HDP’liyim, Şırnak’ta birinin Ak Partili’yim demesi zor. Bu tüm partiler için geçerli. İnsanın olduğu yerde hata olur, hata başka yerde aranmalı; kontrolde, anketörde, soruda aranmalı.”

Mlliyet