New York Times'tan dikkat çeken Erdoğan analizi

17 Temmuz 2019 10:53

New York Times gazetesi S-400 savunma sistemi anlaşmasıyla, Türkiye'nin ABD ile Rusya arasındaki ilişkilerin nasıl şekillendiğini yazdı.

aberde, Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemini satın almasıyla Ankara'nın müttefiki Washington ile 'ilişkilerin gerildiğini', Moskova ile ise hem ikili ilişkilerin geliştiği, hem de Suriye'deki savaşın sona ermesinde Türkiye ABD ile ters düşerken, Rusya ile ise 'ortaklık yaptığı' belirtiliyor.

 
Gazete, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e kıyasla, Türkiye'ye daha 'mesafeli kaldığını', Putin'in ise 'ticaret ve bölgede işbirliği ile daha sıcak ilişkiler kurduğunu' yazıyor.

New York Times, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın izlediği diplomasiye ilişkin şu ifadeleri kullandı:

"Erdoğan, 17 yıllık iktidarı boyunca Türkiye'yi, kendine göre, Çin, Rusya, Avrupa Birliği ve ABD ile rekabete edebilecek kadar, daha güçlü, uluslararası arenada da daha bağımsız bir aktör haline getirmeye çalıştı.

"Bunu yaparken de, müttefiklerini yabancılaştırma pahasına, çıkarları için tarafları manipüle etmekten çekinmedi. Çift taraflı kurduğu ilişkiler ile kimin tarafını tuttuğu konusunda Avrupa ile Amerika'yı afallatıyor.
"Bunun yanıtı kısa, kendi tarafını tutuyor."

"Anlaşmanın altında yatan gerekçe, Erdoğan'ın 2016'da, aralarında Erdoğan'ın yakın arkadaşlarının da bulunduğu 200'den fazla Türk'ün öldüğü darbe girişiminden Washington'ı sorumlu tuttuğu derin devlet şüphesi olabilir."

 
Gazeteye konuşan Avrupa Dış İlişkiler Konseyi'nden Aslı Aydıntaşbaş da Erdoğan'ın, 'Batı'nın Türkiye'yle ilgili niyetlerine artık güvenmediğini, S-400 anlaşmasının Rus baskısından kaynaklanmadığını, sebebinin Türkiye'nin başka bir darbe girişimi kaygısı' olduğunu söyledi.

Haberde, Türkiye'nin Fethullah Gülen'in iadesi talebine ABD'nin 'delil yetersizliği' nedeniyle sıcak bakmamasının Türkler tarafından 'Amerikan ajanını koruma' olarak görüldüğü de belirtiliyor:

"Yine de, analistler, Erdoğan'ın eski müttefiklerini koparıp atmaya hazır olmadığını, ama Türkiye için en iyi anlaşmayı yapabilmek için Doğu-Batı çekişmesine oynadığını söylüyor. Milliyetçi duruşu, genellikle daha sıkı pazarlık yapmak için kullanılıyor."

'BAĞIMSIZ VE GÜÇLÜ TÜRKİYE'
New York Times, Rus hava savunma sistemi S-400'ün satın alınmasıyla ABD ile Türkiye arasındaki ilişkiler kopmasa da "yeniden şekillenebilir" diyor ve anlaşmanın Erdoğan'ın, 'sömürgeci Batılı güçlere karşı, bağımsız ve güçlü bir Türkiye oluşturma konusundaki kararlılığını gösterdiği' yorumunu yapıyor.

 
Türkiye'nin Rusya ile ilişkilerini de ele alan haberde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Erdoğan'a yakın davrandığına da dikkat çekiliyor:

"Analistler ve Türk yetkililer, Rus liderin, çıkarlar ayrışsa da, Türklerin kaygılarını dinlemekte Amerikalılara kıyasla daha hevesli olduklarını ve Putin'in Erdoğan'a dengi gibi davrandığını söylüyor."

"Hemen hemen her sene Trump ve ABD daha katı ve mesafeli iken, Putin diyalog önerisinde bulundu."

"Diğer yandan Trump'ın Twitter'dan saldırıları, geçen yıl Türk lirasının değer kaybına neden oldu. Bu, Erdoğan'ın Amerika'nın kendisini baltalama girişimi olarak gördüğü örneklerden biri. Putin ise ticaretten bahsediyor."

"İki ülkenin çatışmanın zıt taraflarında olduğu Suriye'de bile Putin, Türkiye'yi saldırgan bir rakipten işbirliği yapan bir ortağa dönüştürmek için uğraştı."
Türkiye'nin Rus jetini düşürdüğü 2015 yılında Moskova ile Ankara arasına mesafe koyduğunu yazan gazete, Rusya'nın Suriye'de Esad'ın yanında savaşa müdahalesiyle Amerikan desteğinin bölgede eridiğini belirtti. Washington'un Suriye'nin kuzeydoğusundaki Kürt militanlarla işbirliği içinde olmasını da Türkiye'nin 'bir tehdit' olarak değerlendirdiği aktarılıyor.

 
Putin'in, Astana süreciyle, Suriye'deki savaşa çözüm bulma çabalarında İran'ın yanı sıra Türkiye'yi de şimdi yanına çektiği de haberde yer aldı. Suriye'de ilan edilen çatışmasızlık bölgeleriyle Türkiye'nin de ülkenin kuzey bölgelerinin kontrolünü ele geçirmesinin önünün açıldığı ve mültecilerin Türkiye'ye akınlarının da durdurulduğu belirtildi.

Gazeteye konuşan Washington Yakın Doğu Enstitüsü Türkiye Araştırmaları Programı Direktörü Soner Çağaptay, kritik dönüm noktasının, darbe girişiminden sonra Putin'in Erdoğan'a yaklaşımı olduğunu söylüyor.

Rus lider darbe girişiminden sonra Erdoğan'ı aramış ve Rusya'ya davet etmişti. S-400 anlaşması da St. Petersburg'daki görüşmede gündeme geldi.
Çağaptay, "Darbe girişimi Putin'in hesaplarını değiştirdi (…) Putin, travmanın ne kadar derin olduğunu gördü" diyor.

 
Washington ise darbe girişiminden dört gün sonra Türkiye'yle iletişime geçmiş, Türkiye'yi Başkan Barack Obama değil, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry aramıştı.

Gazeteye konuşan Altınbaş Üniversitesi'nde görevli akademisyen Ahmet Han, S-400'le ilgili şunları söylüyor: "Eğer meseleler önceden ele alınmış olsaydı bunlar yaşanmazdı. Türkiye'nin karar alıcıları S-400'lerin gelişinden memnun. Ama hiç kimse Rus lobisi kadar gerçekten mutlu değil."