FT: IŞİD vergi toplayarak ayakta kalıyor

15 Aralık 2015 09:44

İngiltere'de yayımlanan Financial Times gazetesinin 'IŞİD AŞ' yazı dizisi, örgütün vergi toplama ve ganimet yoluyla gelir elde etme yöntemlerini açığa çıkarıyor:

"2014'ün yaz aylarında IŞİDSuriye'nin doğusundaki tüm esnafa 'Zekat' adı altında vergi adı altında zorunluluğu getirince 26 yaşındaki bakkal Mansur hesap defterini düzenlemeye girişmişti.

"Yeni verginin ilanından bir hafta sonra IŞİD militanları Mansur'un bakkalını bastı ve Mansur'u dışarıya çıkartıp içerideki malların sayımını yaptı. Dükkandaki malların perakende fiyatı üzerinden bir vergi belirleyen IŞİD, kırmızı et için ne kadar vergi kesileceğini ise çevredeki bakkaları gezip küçük bir piyasa arştırması yaptıktan sonra belirledi.

"5 saat sonra Mansur'un bakkal dükkanındaki mali denetim bitmişti. Kesilen vergi borcu ise 108 dolardı.

"Gerçek ismini açıklamadan konuşan Mansur 'Bana 'Zekatını ödemezsen nasıl zafer kazanacağız yalancı' diye bağırdılar' diyor.

"IŞİD için petrol gelirleri hayati rol oynamaya devam etse de, örgüt kontrol ettiği alanlarda topladığı vergilerle en az petrol geliri kadar kaynak yaratıyor.

"Toplanan para bir yandan IŞİD savaşçılarına maaş oluyor, diğer yandan da IŞİD'in yönettiği yerlerde sokak temizliği, ekmek yardımı gibi konular için kullanılıyor.

"Savaştan kaçıp Türkiye'ye giden Suriyeli bir muhalif grubun lideri, 'El atmadıkları gelir kaynağı yok' diyor.

"IŞİD ele geçirdiği bölgelerde önce 'savaş ganimetlerinin' toplandığı bir merkez kuruyor. Bankalardan çalınan paralar, el konulan mallar, talan edilen askeri üslerden elde edilen silahlar bu merkezde toplanıyor.

"Askeri olmayan mallar, daha sonra yerleşim yerinde kurulan 'ganimet pazarlarında' satılıyor. Cephede savaşan IŞİD üyeleri malları yarı fiyatına satın alabiliyor.

"Suriye-Irak sınırındaki Salihiye kasabasından bir esnaf, 'Aklınıza ne gelirse alabiliyordunuz. Eviniz için bir kapı, buzdolapları, çamaşır makineleri, arabalar, inekler, mobilyalar...' diyor.

"Ganimet satışı gibi tek seferlik gelir kaynakları tükenince, IŞİD uzun vadeli gelir akımı yaratma çabalarına girişiyor. Yerel halk vergiye tabi tutuluyor ve bölgeyi yöneten vali denetiminde kurulan 'Zekat Konseyi' para toplama işine girişiyor.

"Sadece Musul'da çalışan ve maaş alan kamu çalışanlarına uygulanan vergiyle örgütün son 1 yılda 23 milyon dolar gelir elde etmiş olması olası.

"IŞİD'in petrol çıkardığı noktalara düzenlenen saldırılar yoğunlaştıkça, örgütün kontrolü altında yaşayanların hayatı da zorlaşıyor. Petrol gelirleri azalınca IŞİD, vergileri artırıyor.

Gümrük vergisiyle yılda 140 milyon $
"Türkiye - Suriye sınırında neredeyse her gün 600'e yakın kamyon Suriye'ye geçmek için sıralanıyor. Tüccarlar ve kamyon şoförleri, kamyonlardaki malların önce muhaliflerin kontrolündeki bölgelerden geçtiğini, ardından da IŞİD bölgelerine gittiğini söylüyor.

"IŞİD'e yemeklik yağ, deterjan ve pirinç satan Mervan adlı tüccar 'İşimizin yüzde 90'ını IŞİD'e yapıyoruz... alım gücü onlarda' diyor.

"Mervan'ın IŞİD kontrolündeki bölgelere mal satabilmesinin nedeni ise yıllık olarak ödediği 'Zekat'.

"IŞİD bölgesine giren kamyonlardan alınan 'gümrük vergisi' sayesinde örgüt yıllık 140 milyon dolar elde ediyor.

"IŞİD'in farklı alanlarda farklı vergilendirmeleri var. Varlıklı kişilerden sermayelerinin yüzde 2,5'i oranında 'Zekat' alınıyor. Çiftçilerden ise hasadın yüzde 5'i ila 10'u arasında bir vergi alınıyor. Meslek sahibi kişilerse hizmetleriyle vergilerini ödeyebiliyorlar. Örneğin doktorlardan vergi alınmıyor ancak belli bir süre IŞİD hastanelerinde çalışmaları zorunlu kılınıyor.

"Ancak verginin ödenmemesi halinde cezalar da ağır.

"Tüccar Mervan, Suriye'ye son gidişinde yakınlarında sıcak çatışma devam ederken çiftçilerin aceleyle ürün hasadı yapmaya çalıştığını anlatıyor ve 'Eğer çalışamazlarsa nasıl ödeyecekler?' diye soruyor."

BBC